De mineralen wat  Uitgediept .                                                                                 W.v.Gils.

Mineralen zijn organische stoffen die na verbranding van de organische stoffen als as overblijven. Mineralen vervullen tal van vitale functies in het lichaam. Eerst en vooral bestaan de beenderen praktisch uitsluitend uit mineralen onontbeerlijke bestanden van de zachte weefsels en van de lichaams vloeistoffen .De in het bloed en andere lichaamsvloeistoffen opgeloste mineralen zijn onontbeerlijk om aan deze vloeistoffen hun karakteristieke eigenschappen te verzekeren en hun processen voor in het stand houden van het leven te verzekeren. De mineralen spelen een belangrijke rol in de werking van iedere cel van het organisme en maken deel uit van tal van werkzame bestanddelen van het lichaam enzymen ,fermenten ,hormonen en vitaminen . Om de verschillende levens processen in het lichaam normaal te doen verlopen moet er niet alleen een voldoende aanvoer van de essentiële mineralen zijn ,maar moeten ze daar steeds in grote maten aanwezig zijn . De essentiële ,voor het leven onontbeerlijke mineralen kunnen in twee groepen onderverdeeld worden . OA :

De macro elementen of mineralen die een betrekkelijke grote of hoeveelheden nodig zijn Bv Calcium ,Fosfor ,Kalium ,Natrit chloor ,zwavel ,en magnesium.

De oligo-elementen ofwel sporen elementen waarvan er slechts zeer kleine hoeveelheden of sporen nodig zijn Bv .Mangaan Jodium, Zink .Cobalt ,IJzer en koper.

De macro elementen :

1 – Calcium . is het mineraal dat in het vogellichaam het meest voorkomt .het is nodig voor de opbouw en onderhoud van het skelet .De bloedstollingen . Het functioneren van bepaalde organen hart ,zenuwen enz .Ook belangrijk voor de eischaal en de enzymen.De eischaal bestaat uit 97 % uit calcium .Vitamine D3 speelt een rol bij opname van Calcium uit de darm in het bloed ,Vogels met een tekort aan vitamine D3 zullen moeilijkheden ondervinden met hun calcium stofwisseling ,het geen zich onder andere kan uiten in broze eischalen ,en weke beenderen enz . Nadat calcium in het bloed is opgenomen wordt het naar de cellen gevoerd die de calcium nodig hebben het restant wordt in bepaalde beenderen afgezet ,om daar als reserve te worden bewaard. Voor de vorming van eischalen wordt zowel calcium betrokken uit het voeder als uit de reserve in de holle beenderen. Een te kort aan calcium of een slechte verhouding tussen calcium en fosfor uit zich bij jonge vogels in rachits dit is een erge beenderziekte waardoor de vogel bijna niet meer op haar poten kan zitten of staan .Ook vertoond het borst been dikwijls een S-vorm. Bij oudere vogels vindt men overdadig veel weke en zachte eierschalen .Indien nu het voedsel een teveel aan verzadigde vetzuren bevat verhindert dit de opname van calcium uit de darm doordat zich onoplosbare calcium zouten vormen.Tot op zekere hoogte kunnen calcium en andere twee waardige metaal ionen de werking van bepaalde antibiotica belemmeren .Daarom kan er best calcium arm voedsel worden toegediend indien de vogels een antibiotica kuur krijgen voorgeschreven. Let wel dit is alleen voor erg korte duur toegestaan .De minimale hoeveelheid van calcium en fosfor vastleggen is moeilijk omdat er tal van invloeden deze vereisten kunnen wijzigen zoals Bv ,Het gehalte van vitamine D voedsel met een verzadigde vetzuren ,de calcium/Fosfor verhouding ,het jaargetijde en het voedsel zelf . De meeste granen en zaden zijn arm aan calcium .Rijke bronnen zijn geslibd krijt ,sepia,grit en eierschalen. Best kan er voor gezorgd worden dat er steeds een bakje met calcium (onder welke vorm ook ) aanwezig dient te zijn in de volière of kooi

Fosfor : Zoals hier boven aangehaald is fosfor eveneens noodzakelijk voor de bouw van het skelet waarbij de calcium /Fosfor van groot belang is. Fosfor vervult verder een rol bij de stofwisseling en is een bouwsteen van eiwitten en vetachtige stoffen in het vogellichaam De eischaal alleen bestaat voor ongeveer 3% uit fosfor. Nu komt er in de natuur Organische en anorganische fosfor voor .Organisch fosfor komt bijna uitsluitend voor in plantaardig materiaal ,en bestaat voor ongeveer 60 a 75 % uit fytinazuur en fytaten. Onder invloed van het enzyme fytase wordt het aan fytine gebonden fosfor losgeweekt (gehydrolyceerd ) dit losgeweekt fosfor komt dan ter beschikking van de stofwisseling van de vogels .Fytinefosfor komt veel voor in de gekiemde zaden en granen .Anorganische fosfor is in de regel geheel beschikbaar voor de vogel . Het komt voor in dierlijke producten en onder vorm van fosfaten.

Bij de opname van zowel organisch als enorganische fosfor speelt vitamine D een belangrijke rol .Een tekort aan fosfor veroorzaakt dezelfde ziekte verschijnselen als vermeld bij calcium . Wanneer het voedsel een teveel calcium of fosfor bevat ,ontstaat onoplosbaar calciumfosfaat. Wanner bepaalde dierlijke producten Bv beenderen als fosfor worden gebruikt moeten ze na te zijn vermalen ,worden gesteriliseerd .Deze beenderen kunnen immers Bacteriën bevatten die ernstige infecties kunnen veroorzaken bij de volière vogels.

Natrium en Chloor : Natrium en chloor zijn onontbeerlijk voor het leven van mens en dier .Natrium is een bestandsdeel van het skelet en vervult verder een rol bij de instandhouding van het zuur-base evenwicht van het bloed en bij het regelen van de osmotische druk van het bloed Chloor vormt samen met waterstof het maagzuur .De uitscheiding van natrium en chloor gebeurt hoofdzakelijk via de ontlasting. Het dierlijk organisme beschikt over een groot adaptatie vermogen en wanneer het te weinig zout ter beschikking zou krijgt houdt het zijn zoutreserve hardnekkig vast ,onder andere door drastische vermindering van de uitscheiding via de uitwerpselen .Houdt het zout te kort echter aan dan treden gebrek symptomen op De verteerbaarheid van de voeding verminder .de eetlust neemt toe en de groei vertraagt .De vogels vermageren en de voortplanting wordt verstoort .Daar boven is ook nog het energie en eiwitgehalte verstoord. Voeder dat teveel aan natrium en chloor veroorzaakt weer diaree.Het is mogelijk dat vogels een te zoutrijke voeding weigeren en ,indien onopgemerkt blijft ,en dan van de dorst en honger zullen sterven. Roodkleuring van de uitwerpselen kan een indicatie zijn van een gedreven zoutopname .Voor de diagnose van zout defeficientie bestaat er geen enkele betrouwbare zoutopnamen. De minimale behoefte aan natrium en chloor is moeilijk te bepalen omdat ze enerzijds verschilt van individu tot individu en omdat anderzijds de hoeveelheid natrium en chloor die met het voeder opgenomen wordt ,zeer sterk verschilt volgens de voeding stoffen de verstrekt worden en daar boven nog volgens de gronden waarop en de voorwaarden waaronder deze voedingsstoffen worden voorgebracht. Dat tal van rantsoenen de zoutbehoeften niet dekken wordt overduidelijk bewezen door het feit dat het toedienen van supplementaire hoeveelheden zout ( Natrium chloor) in vele gevallen de eetlust verhoogt en de groei versnelt. Natrium en chloor worden steeds samen toegediend onder de vorm van zout en omdat zout goedkoop is en overal verkrijgbaar is. De eenvoudigste en zekerste manier om zout tekorten bij vogels te vermijden is steeds zout ter beschikking te stellen in een bakje en of sepia. Worden er echter overdreven hoeveelheden zout opgenomen dan kunnen de dieren vergiftiging verschijnselen vertonen .Maar een dergelijke vergiftiging is steeds het gevolg van een grove voederfout .Want dieren mogen grote hoeveelheden zout opnemen zonder er hinder van te ondervinden .Maar het is wel aangeraden om vogels die aan zout te kort lijden in het begin slechts beperkte hoeveelheden toe te dienen en slechts na enkele dagen over te schakelen naar zouten op willekeur ..Natrium en chloor zijn in zout aanwezig in de verhouding 1/1,6 ofwel 38 % Natrium en 62 % Chloor.

Kalium : Vervult een rol bij het in stand houden van het zuur-base evenwicht in het bloed en is verder nodig bij de vorming van het skelet .Hierover bestaat er geen gevaar voor tekort aangezien alle granen en zaden er ruim voldoende hoeveelheden van bevatten. Een te veel aan kalium leidt echter tot diaree .Het gevolg hiervan is dat er veel kalium aan het vogellichaam ontrokken wordt ,zodat er uiteindelijk een kalium te kort ontstaat .Vruchten en melkproducten bevatten redelijke hoeveelheden kalium.Melasse is zeer rijk aan kalium.

Magnesium : Magnesium is een essentieel element bij de stofwisseling van koolhydraten,calcium en fosfor .Het komt voor in beenderen spierweefsels en in bepaalde enzymen waar het een katalyserende rol heeft. Ook bevindt zich magnesium in de eischaal Bij opname van een teveel aan calcium en fosfor wordt opname van magnesium belemmerd . Vogels hebben slechts geringe hoeveelheden magnesium nodig ongeveer 0.04 % a 0.05 % Aangezien alle granen en zaden een veel hoger gehalte aan magnesium bevatten ,bestaat er geen gevaar van magnesium te kort bij graaneters.Noten bevatten een rijke magnesiumbron.

ZWAVEL : Alhoewel zwavel onontbeerlijk is voor alle diersoorten is de behoefte er aan echter zeer gering ,zodat er met de voeding steeds ruim voldoende opgenomen zal gaan worden.

Houtskool : Vele vogelliefhebbers hebben wel eens de gewoonte om houtskool zuiver of vermengd met zout en grit of dergelijke ,aan hun vogels te geven hierbij dient opgemerkt te worden dat deze methode uit den boze is en gevaarlijk omdat ; Houtskool hoofdzakelijk bestaat uit koolstof en slecht weinig mineralen bevat. Proeven hebben naar voren gebracht dat houtskool de vitaminen in het spijsverteringsstelsel bindt ,waardoor deze niet meer ter beschikking van het organisme komen .Daarom kan de toediening van houtskool tot vitamine gebrek leiden !!!

De oligo – elementen : Deficiënties van oligo-elementen zijn niet steeds absoluut en kliisch waarneembaar ,maar zeer vaak gaat het slechts om grensgevallen van subklinische aard ,welke echter toch een zeer grote weerslag kunnen hebben op het productie vermogen ( Groei,leg,uitkippen) Juist omdat het slechts grensgevallen zijn ,kunnen dergelijke tekorten gedurende zeer lange tijd aan de aandacht ontsnappen ,niet alleen van de kweker maar ook van de voeding specialisten .

IJZER : IJzer is een bestandsdeel van hemoglobine,en van vele enzymen Hemoglobine staat in voor het transport van zuurstof naar de weefsels,en naar de lichaams cellen .Hemoglobine heeft een vrij korte levensduur,en moet dus regelmatig aangepakt worden .Een tekort aan ijzer veroorzaakt bloedarmoede en tevens is de vogel verhoogd vatbaar voor infectie,s .Bloedarmoede bij vogels kan best opgemerkt worden . De slijmvliezen van keelholten en ogen zijn dan lichter gekleurd. Een te veel aan ijzer heeft een negatieve invloed op de werking van vitamine D en stoort zo de verbening van het skelet .Een te veel aan fosfor zal de resorptie van ijzer vertragen .De lever en mild bevatten ijzer reserves.Rijke ijzer bronnen zijn onder andere peulvruchten en eigeel.

KOPER : komt voor in iedere cel van het dierlijk organisme ,vooral de lever en het centraal zenuwstelsel zijn er rijk aan .Koper activeert de opname van ijzer uit de darm en is een belangrijk element in de vorming van het bloed .Een verhoging van het zinkgehalte in het voeder verhoogt tevens de behoefte aan koper .en te kort aan koper heeft bloedarmoede tot gevolg en vermindert van de intensiteit van het veer en eidoorn pigment.

JODIUM : Is een bestandsdeel van het thyroxine ,het hormoon van de schildklier ,dat het niveau van het lichaamsmetabolisme controleert .Een te kort aan jodium veroorzaakt een vergroting van een van beide schildklieren .We zien dit vooral bij vogels die een te eenzijdige voeding krijgen .De vergrote schildklier drukken dan weer op de luchtpijp en bemoeilijken de ademhaling .De vogel gaat gapen en brengt krakende en kreunende geluiden voort .De voedsel passage door de slokdarm wordt eveneens bemoeilijkt waardoor de vogel braakneigingen krijgt .Wanneer er te weinig jodium op het broedsel wordt over gedragen kan het embryo vlak voor het uitkomen sterven .Jongen die wel uitkomen hebben een langere broedtijd nodig .de behandeling van een vogel met jodium te kort is mogelijk denk maar eens aan gezasept ,de meeste worden via het drinkwater toegediend.

MANGAAN : Is nodig voor goede broeduitkomsten,voor groei ,skeletvorming en bevedering .Tevens activeert het bepaalde enzymen.Een te kort aan mangaan geeft slechte broeduitkomsten ,vooral gedurende de laatste paar broeddagen treed er embryo sterfte op .Opvallens bij deze embryo,s zijn de korte ledematen,de kromme verkorte snavel en slechte dons ontwikkeling. Overlevende vogels vertonen een slechte skeletvorming en een achillespees die van het gewicht afglijdt.Te hoge calcium en fosforgehalten belemmeren de opname van mangaan in het bloed. Sommige bessen zijn erg rijk aan mangaan Bv de kruisbes ,ook fruit en bladgroenten bevatten redelijk hoeveelheden.

COBALT : Maakt deel uit van het vitamine B 12 en is nodig voor een optimale werking van dit vitamine .Spreekt tevens een rol in de activiteit van bepaalde enzymen welke tussen komen in het eiwit metabolisme.

SELENIUM : Is nodig voor het functioneren van de pancreas .Het pancreassap vervult een rol bij de vertering van vet en vetoplosbare vitaminen ,Zoals vitamine E .Selenium bevordert de opname van vitamine E in het bloed plasma en onderhoudt de biologische activiteit en vitamine E.

ZINK : Zink is betrokken bij de groeiprocessen ,de vorming van de veren het skelet en de eischaal .Een tekort aan zink geeft verminderde broed uitkomsten ,slechte groei ,en veervorming ,en een verstoorde pigmentvorming in de veren .Tevens verhoogt het de behoefte aan vitamine E .Zink wordt als reserve opgeslagen in de lever .Een overmaat aan zink geeft vergiftigingsverschijnselen.

WISSELWERKING TUSSEN MINERALEN :

 1 - Grote hoeveelheden calcium verminderen de intestinale absorptie van mangaan en zink.

 2 -  Hoge koper gehalte in de voeders doen de zink reserves in de lever af nemen.

 3 -  Een adukwaat gehalte aan koper in de voeding is onontbeerlijk voor de ijzer benutting.

 4 -  Hoge hoeveelheden calcium verminderen de zuurgraad van het spijsverteringsstelsel en    beïnvloeden aldus de absorptie van koper en ijzer.

 5 -  De calcium gehalte beïnvloeden eveneens de behoeften aan lood en mangaan.

 6 -  Te hoge mangaanhalten beletten de benutting van ijzer.

 7 -  Cobalt verhoogt de uitscheiding van ijzer in de uitwerpselen terwijl bij Cobalt gebrek ijzer in het organisme wordt  opgestapeld.

DE MINIUM BEHOEFTE AAN MINERALEN BIJ VEGELSOORTEN .

Het bepalen van de minimale hoeveelheid ,welke er van een spoorelement nodig is om de vogel in optimale gezondheid te houden ,is zeer moeilijk vooral omwille van een groot aantal wisselwerkingen tussen de mineralen onderling ,de eiwitten en andere componenten van de voeders. Dit komt nog beter tot uiting wanneer men de cijfers vergelijkt welke verschillende voedings bedrijven ,en specialisten als minimale behoeften opgeven. Deze cijfers lopen zeer uiteen .hierdoor wordt dan ook enkel opgegeven de gemiddelde welke door het merendeel van de auteurs ,en bedrijven opgegeven worden.

IJZER : 27 a 80 Mg per kgr voeder bij kuikens .Eieren bevatten gemiddeld 1.1 Mg ijzer .We mogen aannemen dat de ijzerbehoefte bij de andere vogelsoorten ook in deze buurt zullen liggen.

KOPER :Minimum 4 Mg per kgr .Voeder en maximum 5,8 per kgr voeder Het kopergehalte van eieren bedraagt gemiddeld 0.057 Mg.

JODIUM : Minimum 35 Mg per kgr Voeder.

MANGAAN : De behoefte voor dit soort spoorelement varieert en licht tussen de 30 en 50 Mg per Kgr voeder ,zodat de minimale behoefte in de praktijk mag gesteld worden op 55 Mg per Kgr voeder.

Zink : Minimaal 50 Mg ,en Maximaal 70 Mg per kgr eivoer.

Cobalt : voor zover tot heden bekend is zouden vogels ,buiten het kobalt in het onontbeerlijke vitamine B .Geen of weinig behoefte hebben aan cobalt.

– Toxciteit van de Oligo-Elementen.

Maximum veilige gehalte aan essentiële Oligo-Elementen bij het pluimvee .

– Voorkomen van mineralen in natuurlijke bronnen aan mineralen.

Verder zijn er in de handel erg veel Commerciële preparaten te koop die men kan mengen onder het eivoer of toevoegen aan het drinkwater ik denk bij voorbeeld aan alvityl – Vinka en vele andere .Maar ieder kent zijn merken wel .

Bibliografie :

Voeding en vogels van Jp Holsheimer Thieme Zuthen .

Voeding van vogels en duiven Dr F Debecker (Uitgave intervet)

Duif en wetenschap in duivenvaria Prof G Van Grembergen.

Maarten kluwer.s Int uitgeveronderneming Amsterdam .

Lesboek der organische chemie J.B Wolters – A F .Holleman.